Kişisel Stres Yönetimi Nedir? Stresle Nasıl Başa Çıkabiliriz.
“Stres Altındayım.
İşim çok yoğun ve eskisine göre iş yüküm arttı artık tahammül etmekte zorlanıyorum.
Hayatımda yenilik ve iyileştirmeye ihtiyacım var.
Benimle insanların iletişim tarzlarını beğenmiyorum onların düşünce tarzına sinirleniyorum.
Davranışlarımı kendimi yaralayan konular ve kişiler için nasıl dengede tutabilirim.
Yataktan kalktığımda bile yorgunum ve vücudum külçe gibi hiçbir şey yapmak istemiyor.
Sabah işe gitmek istemiyorum, gittiğimde de hiç aktif ve verimli çalışamayacak kadar dalgınım.
Benim hayatımı düzeltmeme, normal yaşam akışımı tekrar ele alma konusunda yardıma ihtiyacım var.”
Bu sorulardan çoğuna cevabınız "evet" ise bu konuda bir şeyler yapmanız gerekir çünkü yukarıda sayılan tüm belirtiler toplum, iş, ev, okul gibi çevresel etmenlerin neden olduğu kişisel stresin belirtileri olabilir. Biz buna örgütsel stresörler de diyoruz.
Örgütsel stres, nedenleri ve belirtileri, kişisel stresin düzeyini değerlendirme yolları, stresi önleme veya en iyi şekilde yönetme yolları, daha sağlıklı olmak ve hayatta gerekli dengeyi yakalamak amacıyla kendi davranışlarınızı değiştirme yolları hakkında size çok önemli bir ipucu vereceğim.
Bu yazıdan sonra sizin ile Thomas Holmes ve Richard Rahe Stres Envanteri adlı dünyaca ünlü bir stres testi gerçekleştireceğiz ilgili testi yaptıktan sonra puanlamanız sizin yaklaşık stres seviyenizi gösterecektir. Bu konuda yapılabilecek iyileştirmeler ve önlemler ile ilgili muhakkak yetkili ve güvenilir danışmanlardan destek almanızı tavsiye ederim. Her konuda medyamız vasıtasıyla bizlere ulaşabilir dilimizin döndüğünce size yanıtları vermeye çalışabiliriz.
Strese Karşı Vücudumuzun gerek Ruhsal gerek Fiziksel Yanıt Aşamalarından Bahsedelim Dilerseniz: Stres aslında bir dayanıklılık ve direnç unsuru olarak oldukça önemlidir. Stresli durumlara verdiğimiz tepkiler, strese karşı yanıtlarımızdır.
Strese Yanıtı 3 aşamada ele alabiliriz;
· Alarm aşaması: Stresin meydana gelme ihtimali, bu aşamada kişi stresli olaya hazırlanmaya başlar.
· Direnç aşaması: Stres alarm aşamasından itibaren sürmektedir, kişi başa çıkma mekanizmalarını harekete geçirir ve stresin olumsuz etkilerine direnmeye çalışır.
· Bitkinlik aşaması: Uzun vadeli stresin mevcut olması halinde, kişi direnmekten vazgeçer ve stresle mücadele etmenin diğer yollarını arar. Bu aşamada kişinin sağlığı belirli ölçüde bozulmuştur. Migren, depresyon, uykusuzluk gibi sıkıntılar ortaya çıkabilir.
Günümüz dünyasında, çalışan bireyler ciddi stres altında yaşıyorlar. Evden arabalarına veya toplu taşıma araçlarına hızlı bir şekilde yetişmeye çalışıyorlar. Kalabalık trafikte sıkıntı yaşıyorlar, toplantıya yetişmek için acele ediyorlar. Akşam ise eve geldiklerinde, sessizlik ve dinlenmeye ihtiyaçları oluyor, fakat evde aile ve diğer özel sorumluluklar bekliyor. Hatta bazen aile sorumlulukları, iş yeri sorumluluklarından daha fazla bile olabiliyor. İş yerindeki problemler iş yerinde kalıyor olabilir. Fakat evde yaşanan sorunlar ne yazık ki kolayca geride kalamayabiliyor. Bu tür durumlar da bireylerin stresli bir hayat yaşamasına neden oluyor. "Profesyonel bir şekilde özel hayatı ve iş hayatını nasıl uzlaştırabiliriz?", "Hem iş hayatımızı hem de özel hayatımızı düzgün bir şekilde sürdürürken enerjimizi nasıl koruyabiliriz?". Bu sorulara yanıt verebilmek için hayatımızda strese sebep olan durumları tanımamız ve bilmemiz gereklidir.
Stresli İnsanın ilk olarak stres kaynağından uzaklaşması, stresli ortamlardan geri durması, stresin kökenindeki unsurlarla yüzleşerek çözümlemeye başlaması istenir.
Bunu kişi yapabilir de yapmasının zorluğundan dolayı imtina edebilir de. Çünkü stres bazen iş, ebeveyn, eş, çocuk, hastalık gibi değişiminde farklı unsurları barındıran etmenler olabilir. Bu unsurlar ile ilgili görüşmelerde kişi karşı tepki alabilir. Ekonomik ve yapısal bağların zedelenmemesi adına bu sorunlar çözülmeden kişi yaşamayı tercih edebilir.
Bu durumdan sonrası biz danışanların telkin ve bazı tavsiyelerine kalır. Örneğin süreli stresler vardır. Öğrenci koçluğunda devamlı karşılaştığım sınav stresi gibi.
O zaman hayatın bir müzik gibi akıp gittiğini bilerek işe başlamalıyız. Siz olsanız da olmasanız da gün batacak ve ertesi gün güneş doğacak. Buna zaman süre gelimi deriz. Öncelikle stresli kişi kendi bedenini ve sesini keşfetmelidir. Bu yalnızca fiziksel bir keşif değildir. Özellikle rahatlama alanında yapılan egzersizlerle daha önce karşılaşmadığı iç dünyasıyla da tanışır. Herkesçe basit bir kelime gibi ifade edilen “farkındalık” yolunun ilk durağı buradadır. Sonrasında egzersizlerle tıpkı bisiklet kullanmayı öğrenir gibi kendi bedenini ve sesini sürmeyi ve dengede tutmayı öğrenir. İkinci aşamada da başarı gösterdikten sonra sıra “akrobasiye” gelir. Stresli kişi artık malzemesiyle tıpkı bir akrobat gibi oynama şansını elde etmiş özgürlüğünü kazanmıştır.
Stresle başa çıkmanın en önemli verisi onunla yaşayabilmek ve içinizde yarattığı basıncı hafifletmeyi bilebilmektir. Bununla ilgili de fikirlerimi belirteceğim ancak gelin başka bir veriyi de bilelim ki hayatımızın kıymetini daha iyi elimize geçirmeyi idrak edelim.
İEİS İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikasının hazırladığı rapora göre; “2020 yılında hastane ve eczanelerde Türkiye ilaç pazarı değer ölçeğinde %17,7 büyüme ile 47,9 milyar TL’ye ulaşmıştır.”
“Tutar ölçeğinde son 6 yılda antibiyotikler dışında bütün tedavi grupları artış eğilimi göstermektedir. Onkoloji ilaçları %14,5 pay ile 2020 yılında da pazarda değer bazında en çok satışa sahip olan tedavi grubu olmuştur.”
Peki sinir sistemi ilaçlarında durum nedir derseniz %6,9 ile yaklaşık 3,3 milyar TL’ye ulaşmıştır. Elbette gerekli görülen hastalıklar için ilaçlar vb. durumları kastetmiyorum. Analjezikler, ağrı kesiciler, anksiyolitikler, antidepresanlar, benzodiazepinler, SSRI ilaçları gibi birçok dal ve hastalık olsa da kullanılan ilaçların önemli bir kısmı ise sinir sisteminin onarımı yerine gevşemesi yani stresi azaltıcı unsurları yok farz etmek için bilinçsizce kullanılıyor.
Demek istiyorum ki ilaç hekimlerce de en son çaredir. Çare siz iseniz yardımcı olabiliriz. Bu önermelere rağmen çaresiz iseniz zaten konunun uzmanları değil hekimleri devreye girer ve stresin ağır depresyon halleri için gerekli tedaviyi uygularlar.
Pekâlâ bu aşama öncesi süreçte stresinizi kontrol etmeye ne dersiniz? Evet değil mi! O halde konu stres ise bunu azaltmanın birçok yolunu konuşabiliriz.
Öncelikle strese neden olan durumların tespitini yapın. Kendinize zaman ayırın ve bu konular üzerine yoğunlaşın. Çözüm üretmeye çalışın.
Stres ile başa çıkmak için daha sonraki adımlar ise;
Gönüllülük Mekanizmanızı Çalıştırın. Dünyada sizden çok daha dertli insanlar olduğunu sadece lafta bırakmayın. Doğa, Çevre, Hayvan, İnsan gibi konularda hizmet veren sosyal yardımlaşma ve dayanışma dernekleri ile temasa geçin. Ağaç dikebilir, Kuş gözetleyebilir, imza toplayabilir, Yaşlılara destek olabilir, Yemek yapıp kermeslerde satabilir, bir çok sizler gibi güzel ve idealist insanlarla tanışarak stresinizi yok edebilirsiniz.
EVCİL HAYVAN SAHİPLENİN. Büyük Harfle yazıyorum çünkü benim için çok önemli. Hayat bazen sorumluluklar içinde sizi ezdiğini düşünüyorsunuz ama sorumluluk almaktan daha fazla vazgeçemeyeceğiniz kusursuz sevgi veren ve sizin iyiliğinize muhtaç bir çok sokak hayvanını sokaktan kurtararak dünyaya ve kendinize büyük bir iyilik yapabilirsiniz.
İletişim kurun: Huzursuz veya güvensiz hissettiğinizde, sizi rahatlatabileceğine inandığınız kişiler ile bu durumu paylaşın. Bu durum sinir sisteminizi yatıştırmaya yardımcı olur. Yakınlarınızın uyarı ve önerilerini dinleyin.
Rahat olun. Rahat kıyafetler giyinin ve rahat olmadığınız ortamlarda bulunmaktan kaçının.
Yaşa göre Spor ve Egzersiz yapın. Egzersiz yapmak ve hareket etmek daha iyi hissetmenize sebep olacaktır. Kollarınızı, bacaklarınızı rahatça hareket ettirebileceğiniz egzersizler yapın, bu aktiviteler yürüyüş, koşu, yüzme gibi aktiviteler olabilir. Stres yönetiminde hareketsizlik problemin daha büyümesine sebep olur ve oluşan etkiyi arttırır. Stres yönetiminde bireyin sağlıklı olması önemlidir.
Alkol ve sigara gibi size zarar veren şeylerden uzak durun. Özellikle su içmeyi ihmal etmeyin. Diyetisyenlerden sağlığınıza göre menüler yapmayı öğrenin.
Sevdiklerinizle vakit geçirin. Yüzünüzde tebessüm oluşturan, sizi olduğunuz gibi kabul eden ve seven kişileri kendinize yakın tutun.
Yardım Utanılacak Aciziyet Değildir. Bir işi yaparken zorlanıyorsanız, mutlaka yardım isteyin. Bu yardım sizi en az şekilde yargılayacak ve yön vermeye çalışacak genellikle bilgi ve kültür seviyesi yüksek yakınlarınızdan seçin. Davranışlarınızı yargılayacak olursa uyarın.
Zamanınızı Yönetmeyi Öğrenin. İşlerinizi zamanında ve sıralı bir şekilde bitirmeye çalışın. Zaman yönetimi stres ile başa çıkmada önemli bir etkendir. Zaman yönetilemeyince stres yönetimi de zorlaşır.
Kitap Okuyun. Lütfen kişisel gelişim kitaplarını, çocuklarınıza devredin. Güzellik Magazinlerini kendinizden ulaştırın. Artık sizin doğru şeyleri yapmak için bir çok maddeniz ve sorumluluğunuz var bu basmakalıp kitapları bırakın. Hikaye, Roman, Gezi, Anı kitapları okuyun. Siyaset, İnceleme, Araştırma, Tarih, Makale, Bilimsel yayınları stressiz zamanlarınızda okuyun. Hiçbir Başarı vaadi veren kitap ile Mutlu olamazsınız. Ama aşk romanlarıyla yeni dünyalar keşfedebilirsiniz.
Dans Edin. Ritmin güzel yanını vücudunuzda keşfedin. Dans bir stres arınma gücüdür.
Doğaya Çıkın. Yanınıza gerekli bir şey almadan 5 dakika içinde doğaya çıkın. Hazırlıksız yapılan her spontane harekete vücut ve beyin stresten uzaklaşan yanıtlar arayacaktır.
Gürültüden Uzaklaşmaya çalışın. Gerekirse duymamayı telkin edin. Ortam değiştirin.
Parklar Sadece Çocuklar için Değildir. Çıkarın ayakkabılarınızı Çimlere basarak rahatlayın.
Uyku Sizi Tazeler. Yeterince dinlendiğinizden emin olun. Uykusuzluk bu problemi daha büyük çıkmazlara taşıyabilir.
Müziksiz Hayat Tatsızdır. Hafif ritimli hatta bazen natürel doğa, kuş miksajı müzikler dinleyin. Sizi rahatlatan pozitif müzikleri dinleyin.
Hobi veya hobiler edinin. Size stres etmenini unutturacak, kaliteli zaman geçirmenizi sağlayacak etkinliklere zaman ayırın. Bisiklet sürmek bunlara örnek verilebilir.
Tatile Çıkın. Finansal durumunuz müsaitse ufak bir tatil yapın. Bulunduğunuz yerden uzaklaşmak ve yeni yerler keşfetmek size ilaç gibi gelecektir.
Hayır demeyi öğrenin. Hayır demeyi bilmeyen kişiler kolay manipüle edilir ve stres ile baş başa kalırlar. Karar verirken karşınızdaki kişiden ziyade öncelikle kendinizi düşünün.
Minimalizmi Öğrenin. Minimalizm, Dengeli ve Huzurlu Yaşamın Sırrıdır. Bu konuyu ayrıca bir yazımda sizlerle detaylı paylaşacağım. Ancak Minimalist insan kullanmayacağı eşya, giysi, mobilya, teknolojik alet, anı, yatırım aracı, koleksiyon vb. türevlerden kendini soyutlar. Daha mobil yaşar. Üzerindeki ağırlıkları atar. Hayatın temposunu ve reklamlarla kendine sunulan gereksiz kişisel ihtiyacı olmayan ürün, düşünce ve amaçlardan uzak durur.
Gerektiğinde Kelimesini Öğrenin. Gerektiğinde vazgeçmeyi bilmek, Aşırı zorlamalardan kaçınmak için temel bir unsurdur. Bu birliktelik de evlilik de olabilir. İş de olabilir. Yeni iş, yeni ortamlar, yeni şehirler. Yeni araba alışkanlıklarınızı değiştirmek sizi güçlendirir.
Huzurlu bir hayat yaşamak, stresten arınmak için, yoga, nefes eğitimi, meditasyon kaygı yönetiminizi güçlendirir. Stresinizi tüm bu yukarıda yazdıklarımla rahatça yok edebilirsiniz.
Bu yöntemler migren, sırt, kas, boyun, baş ağrısı, huzursuzluk(anksiyete) gibi rahatsızlıklarınızı kısa sürede hafifletir.
Unutmayın. Yeterince Güzelsiniz, hiç de çirkin değilsiniz. Yaradanın güzellikleriyle bezenmişsiniz. Çok kilolu değilsiniz. Bir elbiseye sığmak için modern toplumun klişelerini kurgusunu yaşamanıza gerek yok. Gülebilir misiniz? O halde Neşelenebiliyorsanız dert edecek kadar derdiniz yoktur.
Bilmelisiniz ki uzun süreli stresin asıl insan sağlığında psikolojik ağır depresyonlar, travmalar, agorafobi, cinsel soğuma, dolaşım ve sindirim bozukluklarının yanında kardiyovasküler hastalıklara sebebiyet verir.
Yukarıdaki yöntemler ile çözüm bulamadığınız takdirde, gerektiğinde psikolojik destek almaktan kaçınmayın. Çünkü sizden bir tane var. Ve Hayat siz varsanız bir anlamı olacaktır. Dost Tavsiyesi.
Cihan FULSER
EMCC Accredited Coach & Mentor??Yönetici??
Danışman(İş Geliştirme, Marka, Satış ve Pazarlama)??
Kariyer, Yönetici, Yaşam Koçu
{Gisar YUHAKO}