Yeşil OSB'ler ve Kriterleri

Yeşil OSB (Organize Sanayi Bölgesi), ülkemizde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının yürüttüğü bir projedir. Dünya Bankası Grubu tarafından da desteklenen bu projede Türkiye’de belirlenen bazı OSB’lerin çevresel, sosyal ve ekonomik açıdan sürdürülebilir hale getirilmesi hedefleniyor. İlk etapta Ankara, Bursa, Adana ve İzmir’deki OSB’lerden bazıları belirlenmiştir. İlerleyen süreçlerde daha fazla sayıda OSB’nin yeşil dönüşümünün desteklenmesi beklenmektedir.

Dünya Bankası Grubu’nun 300 milyon dolar bir bütçe ayırarak destek verdiği projede, gerekli sürdürülebilirlik kriterlerini karşılayan OSB’lerin sertifikalandırılması amaçlanmaktadır. Bunun için birtakım performans kriterleri belirlenmiş ve ölçüm metotları geliştirilmiştir. İklim değişikliği, enerji ve su yönetimi, finansal yönetim, güçlü paydaş ilişkileri ve daha birçok başlık altında kısa uzun vadeli hedefleri, taahhütleri, politikaları ve eylem planları olan OSB’ler yeşil OSB sertifikasının en büyük adaylardan biri olmaktadır.

Yeşil OSB statüsüne sahip olmak isteyen sanayi bölgeleri çevresel, sosyal ve finansal sürdürülebilirliği en temel hedeflerinden biri haline getirmelidir. Faaliyetlerinde en iyi üretim yöntemlerini benimsemeli ve kaynak verimliliğini artıracak çözümler aramalıdır. Altyapı planlamasında su ve karbon ayak izini düşük tutmaya ve çevresel emisyonları sürdürülebilir şekilde azatmaya özen göstermelidir. Ayrıca, faaliyetlerinin sosyal faydasının yüksek ve hizmetlere erişimin hızlı ve kolay olmasına dikkat etmelidir. Döngüsel ekonominin, yani özetle atıkların hammadde olarak değerlendirildiğini ekonomi modelinin OSB’lere uygulanmış versiyonu olan endüstriyel simbiyoz yaklaşımını benimsemelidir. Böylelikle OSB içerisindeki işletmelerin arasındaki iş birliklerinin artırılması desteklenmelidir.

Yeşil OSB Kriterleri Nelerdir?

Bir OSB’yi “yeşil” olarak sınıflandırabilmek için temelde dört başlık altında gösterdiği performansa ve sergilediği tutuma bakmak gerekiyor. Bunları şöyle özetleyebiliriz:

·         Yönetim ve Organizasyon

o   Kurumsal hedeflerin, değerlerin, misyonların ve vizyonun sürdürülebilirlik kriterleriyle uyumlu olması

o   Bölgedeki su, enerji, doğal afet, alt ve üst yapı gibi konulardaki risklerin yönetilmesi

o   Planlama ve imar çalışmalarında sürdürülebilirlik ilkelerine bağlı kalınması

o   Acil durumlarda firmalara destek verilmesi, hızlı ve etkin koordinasyon sağlanması için gerekli hazırlıkların yapılması, eylem planlarının oluşturulması

·         Çevresel Uyumluluk

o   Kurumsal faaliyetlerin tamamınında küresel ısınma, iklim değişikliği, biyoçeşitliliğin bozulması; deniz, hava ve toprak kirliği gibi sorunların göz önünde bulundurulması

o   Etkin bir atık yönetim sistemi ile atıkların sürdürülebilir şekilde bertaraf edilmesi ve/veya başka prosesler için girdi olarak değerlendirilmesi

o   Su, karbon ve ekolojik ayak izlerinin sürekli olarak hesaplanması, doğrulanması ve raporlanması

·         Finansal Sürdürülebilirlik

o   OSB’deki küçük ve ortak ölçekli işletmelere (KOBİ) ekonomik desteklerin sağlanması; bunun için kaynak oluşturulması

o   Yerel firmalara maliyetlerini sürdürülebilir şekilde azaltabilmeleri için destekler sunulması

o   Yerel ekonomiyi güçlendirecek adımların atılması

o   İstihdamı artıracak katma değeri yüksek projelerin hayata geçirilmesi

o   İhracatın sürdürülebilir şekilde artırılması için uzun vadeli ekonomi politikalarının oluşturulması

·         Sosyal Refah

o   OSB’nin tüm sosyal ortakları arasında hızlı, kolay ve etkili bir iletişim ağı geliştirilmesi

o   OSB’lerin kurumsal sosyal sorumluluk standartlarına bağlılığının artırılması; sosyal uygunluk denetimlerinin ön plana çıkarılması

o   Sosyal yönetim sistemleriyle kurumların sosyal sürdürülebilirlik ilkelerine bağlı kalmasını sağlamak

Yeşil OSB sertifikası sahip olmak isteyen OSB’ler yukarıda listelenen konulardaki gereksinimleri karşılamalıdır. Bunun için içerisinde finansal tablolar, su ve enerji kullanımı, ihracat payları, yerel olarak satın alınan ürün ve hizmetler, çalışanların cinsiyet eşitliği seviyesi, müşteri ve çalışan memnuniyeti vb gibi konularda sonuçların dokümante edildiği bir rapor hazırlamak ve Bakanlığa sunmak zorundadır. Daha sonra bir denetim süreci işletiliyor ve başarılı olan OSB’lere yeşil OSB belgesi takdim ediliyor.